emile koopmans
03/2013

Cultuurbarbaren

Als wij architecten per ongeluk iets lelijks maken zetten we er gewoon een bloempot voor. Ik biechtte dat al eens op toen ik over het nieuwe gemeentehuis van Haren schreef. Als beleidsmakers een lelijke sporthal op een belangrijke plek in het dorp bedenken dan roept de architect de hulp in van een kunstenaar. Dat gebeurde destijds ook in Haren, bij sporthal de Bam.

Al jaren kom ik er voorbij. En ik heb nooit echte belangstelling gehad. Het boeide me kennelijk niet. Cultuurbarbaar! Een paar weken geleden besefte ik dat dit kunstwerk van dezelfde hand is als de trap op de Grote Markt. Met het verdwijnen van de Naberpassage is ook de trap gesloopt en opgeslagen in een depot. Die trap was fantastisch. Wat een expressie! Wat een dynamiek!

Enigszins beschaamd zocht ik op internet naar het overige werk van Jan van der Zee, de verantwoordelijk kunstenaar. Hij was vooral een begenadigd schilder. Ik kan u zeggen dat zijn werk erg mooi is. Hij was veelzijdig en leverde echt prachtig werk af. Ik ben dus maar weer eens gaan kijken naar de kopgevel van de Bam.

Intussen herinnerde ik me, dat er een paar jaar geleden nogal wat commotie was in de gemeenteraad, omdat de heren van de dienst Gemeentewerken een voetbaldoeltje tegen het kunstwerk hadden geschroefd. Om te voorkomen dat er steeds een doel op werd gekalkt. Cultuurbarbaren! Het doel is weg, maar de graffiti tiert welig.

Het kunstwerk is prachtig maar het heeft iets irritants. Ik begrijp het niet. Ik heb in mijn leven veel psychologische tests moeten maken (u wist het vast al) en ben dus een geoefende herkenner van beelden in inktvlekken. Maar de betekenis van de gemetselde vlakken op de sporthal blijft voor mij een raadsel. Is het een balspel, een wildwaterkanoër, of staat er iemand ongeduldig te Barbecueën? Heeft de kunstenaar nou iets gemaakt wat de mensen kunnen herkennen, figuratief dus, óf is het abstract? Het is ergerlijk dat ik het niet snap. Kan iemand mij de betekenis vertellen?

Ondertussen rijden de heren van Gemeentewerken af en aan om de muur weer schoon te schrobben in hun strijd tegen de cultuurbarbaren met de graffitispuit. Heren, schroef het doeltje er maar weer tegenaan. Het kunstwerk kan het hebben en misschien helpt het tegen de spuiters!